Chọn vị trí xây dựng vườn ươm

– Vườn ươm được bố trí ở những vùng có điều kiện khí hậu thích hợp đối với cây chè (có ánh sáng đầy đủ, ẩm độ không khí khá cao, gió không quá lớn…). Ở vùng núi, tránh những vùng trũng, có nhiệt độ quá thấp vào mùa Đông; tránh nơi đầu gió vì dễ làm để giàn, lay gốc hom.

– Khu vực làm vườn ươm phải gần nguồn nước, gần diện tích chè sắp trồng mới, gần đường vận chuyển.

– Nên chọn đất đỏ hay vàng có cấu tượng tốt, ít chất hữu cơ; pH = 4,5 – 6,0; không bị nhiễm mầm sâu bệnh; mực nước ngầm dưới 1m (không cần thiết nếu cắm hom vào bầu). Một số nơi, để đảm bảo cho giâm cành thành công, người ta phải chở đất từ nơi khác đến để làm vườn ươm.

– Độ dốc không quá 5^o.

Thiết kế giàn che

Giàn che có tác dụng điều tiết ánh sáng, nắng, mưa, gió trong vườn ươm; giữ nhiệt độ và ẩm độ không khí thích hợp cho sự phục hồi và sinh trưởng của hom giống. Ngoài ra, giàn che cũng giúp bảo vệ cây con khỏi sự phá hại của gia súc, gia cầm hay một số tác động cơ giới khác của con người.

Tùy khả năng kinh phí, trình độ kỹ thuật và vật liệu tại chổ, có thể làm giàn che với nhiều quy mô khác nhau, bằng nhiều vật liệu khác nhau (lưới polythene đen, tranh, phên – cót…). Yêu cầu chung là phải lợp kín cả khu vực vườn ươm và che kín xung quanh, nhưng phải thuận tiện và chủ động điều chỉnh ánh sáng. Xu hướng hiện nay thường làm giàn che bằng lưới polythene để thông thoáng và khỏi tốn công cất dỡ sau này (nhưng chi phí đầu tư sẽ cao).

Xét về độ cao, có 3 loại giàn che: giàn cao, thấp và sát đất.

– Giàn cao: chiền cao của giàn che cao 1,5 – 1,8 m trở lên. Ưu điểm: dễ dàng đi lại dưới giàn. Nhược: phải sử dụng cột chống to, chắc à tốn kém, chi phí cao (tuy có thể dùng 2 – 3 vụ). Thường giàn che cao được xây dựng cho toàn vườn ươm. Kiểu giàn che này được sử dụng phổ biến hiện nay tại Lâm Đồng.

– Giàn thấp: thường là giàn che cho từng luống riêng rẽ; chiều cao giàn chỉ đạt 1,0 – 1,2^m. Ưu điểm: ít tốn nguyên liệu à giá rẻ; ít đỗ ngã, dễ điều khiển ánh sáng. Nhược điểm: đi lại, các thao tác chăm sóc khó khăn. Kiểu giàn che này hiện nay ít được sử dụng.

– Giàn sát đất: được xây dựng cho từng luống riêng biệt, chỉ cao 0,5 – 0,6^m; chưa phổ biến ở Việt Nam do thấp à hầm (nhiệt độ và ẩm độ trong giàn che cao) à hom chè dễ bị chết.

Ngoài ra, trong từng điều kiện sản xuất cụ thể, còn có một số loại giàn đặc biệt khác được áp dụng một cách linh động tùy điều kiện từng vùng (giàn một mái, lều cọc sắt, bồ giâm cành, bể giâm cành…).

Phổ biến trong sản xuất hiện nay ở vùng chè Lâm Đồng là các loại giàn che cao bằng lưới polythene đen.

Bên dưới giàn che, vườn ươm cần được chia ô với kích thước hợp lý để dễ quản lý, chăm sóc, đi lại và vận chuyển (kích thước mỗi luống không quá 1,2^m x 20,0^m). Có thể kết hợp phân ô với đào rãnh tưới và tiêu nước.

Chuẩn bị môi trường giâm

Như đã trình bày ở trên, hom chè giống có thể được giâm trên liếp giâm hay giâm trong túi polythene, nhưng những yêu cầu cơ bản về môi trường giâm cành gần như giống nhau:

– Nên chọn đất cát pha sét, tơi xốp, hàm lượng chất hữu cơ thấp.

– Đất chua, pH thích hợp từ 4,5 – 5,0; có thể làm giảm pH đất bằng sulphate nhôm (15 – 20 g.m^-2); không dùng đất có pH > 5,5.

Cắm hom chè trên liếp ươm

– Trong thực tế hiện nay hầu như người ta không còn giâm cành chè bằng cách này.

– Nếu là đất mới khai hoang thì cần cày ải trước 3 tháng, còn đất đã được khai hoang từ trước thì chỉ cần cày sâu 25 – 30cm, bừa nhỏ rồi lên luống theo hướng Đông – Tây (để tránh nắng hai bên luống). Kích thước luống: cao 15 – 20cm, mặt luống rộng 120cm, chiều dài luống tùy theo kích thước vườn ươm, rãnh luống rộng 60cm. Tuy nhiên, để tiện chăm sóc, chiều dài của luống không nên dài quá 20m. Yêu cầu: sau khi lên luống xong, mặt luống phải bằng phẳng, đất mặt luống phải có kết cấu tốt, tơi xốp, nhỏ, mịn.

– Nếu đất giàu chất hữu cơ, nhiều mùn thì nên phủ thêm trên mặt luống một lớp đất cái dày 8cm (thường đất cái là đất từ độ sâu 10^cm trở xuống).